การจัดการทุนทางวัฒนธรรม “ย่านแม่คำสบเปิน” ต้นแบบการพัฒนาเศรษฐกิจชุมชนผ่านวัฒนธรรม (SROI = 3.15)
รองศาสตราจารย์ ดร.พลวัฒ ประพัฒน์ทอง หัวหน้าสถาบันศิลปวัฒนธรรมและอารยธรรมลุ่มน้ำโขง มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง เปิดเผยผลสำเร็จของโครงการ “การจัดการทุนทางวัฒนธรรมเพื่อยกระดับเศรษฐกิจชุมชนและสำนึกท้องถิ่น: ย่านแม่คำสบเปิน จังหวัดเชียงราย” ซึ่งได้รับทุนสนับสนุนจาก หน่วยบริหารและจัดการทุนด้านการพัฒนาระดับพื้นที่ (บพท.) โดยมุ่งหวังให้ทุนทางวัฒนธรรมเป็นพลังในการขับเคลื่อนการพัฒนาอย่างยั่งยืนในระดับชุมชน
ผลการประเมิน Social Return on Investment (SROI) ของโครงการ พบว่า การดำเนินงานสามารถสร้างผลตอบแทนทางสังคมเฉลี่ยได้ในอัตรา 1 : 3.15 แสดงถึงความคุ้มค่าในการลงทุนด้านวัฒนธรรมที่ตอบโจทย์ทั้งมิติทางเศรษฐกิจ สังคม และอัตลักษณ์ท้องถิ่น
โครงการประกอบด้วยกิจกรรมหลัก 3 ด้านที่เชื่อมโยงอย่างเป็นระบบ ได้แก่
กิจกรรมที่ 1: สืบมอง ยองใหม่
ฟื้นฟูองค์ความรู้ท้องถิ่นผ่านการจัดทำแผนที่วัฒนธรรม การระดมความรู้จากปราชญ์ในชุมชน และการมีส่วนร่วมของคนหลากหลายกลุ่ม ส่งผลให้ชุมชนเกิดความภาคภูมิใจในทุนวัฒนธรรมของตนเอง
SROI = 5.73
กิจกรรมที่ 2: วาดทอ ก่อสาน
ส่งเสริมการออกแบบผลิตภัณฑ์ร่วมสมัยจากภูมิปัญญาท้องถิ่น เปิดพื้นที่ co-create ระหว่างศิลปิน เยาวชน และผู้ประกอบการเพื่อสร้างมูลค่าเพิ่มทางเศรษฐกิจในรูปแบบที่สะท้อนอัตลักษณ์ชุมชน
SROI = 1.99
กิจกรรมที่ 3: กินอยู่ รู้แบ่งปัน
ถ่ายทอดวิถีชีวิตท้องถิ่นผ่านรูปแบบบ้านเรือน เรื่องเล่า และเวทีเรียนรู้ข้ามรุ่น เพื่อสร้างความเข้าใจร่วมในคุณค่าของการ “อยู่ร่วมกัน” และการออกแบบพื้นที่ชีวิตที่ยั่งยืน
SROI = 1.94
โครงการ “ย่านแม่คำสบเปิน” ยังสามารถเชื่อมโยงและสนับสนุนการขับเคลื่อน
เป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน (SDGs) อย่างเป็นรูปธรรม ดังนี้:
SDG 1: ขจัดความยากจน
SDG 5: ความเท่าเทียมทางเพศ
SDG 8: ส่งเสริมการเติบโตทางเศรษฐกิจที่ครอบคลุม
SDG 9: พัฒนานวัตกรรมและโครงสร้างพื้นฐานจากฐานทุนชุมชน
SDG 12: ผลิตและบริโภคอย่างยั่งยืน
โครงการนี้จึงนับเป็นต้นแบบสำคัญของการใช้ทุนวัฒนธรรมเพื่อขับเคลื่อนการพัฒนาเชิงพื้นที่ที่ตอบโจทย์ทั้งการสร้างรายได้ เสริมพลังชุมชน และธำรงไว้ซึ่งอัตลักษณ์ทางวัฒนธรรมในโลกยุคเปลี่ยนผ่าน
โครงการดังกล่าวยังสะท้อนถึงวิสัยทัศน์ของมหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวงในการมุ่งสร้าง “Well-being and Sustainable Future” ผ่านการส่งเสริมคุณภาพชีวิต การพึ่งพาตนเองในชุมชน และการพัฒนาที่ตั้งอยู่บนรากฐานของภูมิปัญญาท้องถิ่นและความยั่งยืนในระยะยาว