พบกับผลงาน “ระบบจัดการขยะอัจฉริยะ” มฟล. สู่ต้นแบบระดับประเทศ
งานมหกรรมงานวิจัยแห่งชาติ 2568 (Thailand Research Expo 2025)
16–20 มิถุนายน 2568 ณ โรงแรมเซ็นทารา แกรนด์ และบางกอกคอนเวนชันเซ็นเตอร์ เซ็นทรัลเวิลด์ กรุงเทพมหานคร
มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวงนำเสนอผลงานวิจัยด้านสิ่งแวดล้อมในระดับเรือธง “ระบบจัดการขยะอัจฉริยะ” โดย อาจารย์ ดร.เขมชาติ เขมาวุฒานนท์ 
อาจารย์ประจำสำนักวิชาเทคโนโลยีดิจิทัลประยุกต์ และคณะ ซึ่งเป็นผลงานที่พัฒนาขึ้นจากการทำงานวิจัยร่วมกับภาคท้องถิ่น เพื่อยกระดับการบริหารจัดการขยะในระดับชุมชนอย่างยั่งยืน โดยเริ่มต้นในปี 2560 จากความร่วมมือกับองค์การบริหารส่วนจังหวัดเชียงราย
ระบบจัดการขยะอัจฉริยะนี้ออกแบบให้ครอบคลุมตั้งแต่การคัดแยก บันทึก วิเคราะห์ข้อมูล ไปจนถึงการกำจัดขยะและการถ่ายโอนข้อมูลอย่างต่อเนื่อง ทำให้การจัดการขยะอันตรายมีความถูกต้อง มีประสิทธิภาพ และเกิดผลลัพธ์ที่ชัดเจน ทั้งยังได้ขยายผลการใช้งานในพื้นที่จริงขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 143 แห่งทั่วจังหวัดเชียงราย
โครงการนี้ได้รับทุนสนับสนุนการวิจัยจากสำนักงานการวิจัยแห่งชาติ (วช.) และเกิดขึ้นจากความร่วมมืออย่างเข้มแข็งกับ เทศบาลและองค์การบริหารส่วนตำบลทั้ง 143 แห่ง ในจังหวัดเชียงราย ซึ่งมีบทบาทสำคัญในการร่วมกันแก้ไขปัญหาการจัดการขยะอันตรายที่เคยไม่มีทางออกที่เป็นระบบและยั่งยืน
จากความสำเร็จดังกล่าว ได้มีการพัฒนาต่อยอดสู่ “ระบบพยากรณ์ขยะ” ที่สามารถคำนวณปริมาณขยะจากข้อมูลประชากร ครัวเรือน และร้านค้าในพื้นที่ และ “ระบบติดตามรถขยะด้วย IoT” ที่ช่วยตรวจสอบเส้นทางการเก็บขยะ คำนวณต้นทุนเชื้อเพลิง และวิเคราะห์จุดคุ้มทุนของการจัดเก็บได้อย่างแม่นยำ
ผลลัพธ์ของโครงการแสดงให้เห็นอย่างชัดเจน เช่น การกำจัดขยะอันตรายได้มากกว่า 400 ตัน ลดสารพิษตกค้างในชุมชนกว่า 8.2 ตัน ลดคาร์บอนฟุตพริ้นต์ได้ 1,003.82 ตัน (คิดเป็นมูลค่ากว่า 200,000 บาท) ลดต้นทุนค่าแรงและค่ากำจัดขยะกว่า 15 ล้านบาท/ปี ลดต้นทุนเชื้อเพลิงของรถเก็บขยะกว่า 2 ล้านบาท/ปี และลดต้นทุนการกำจัดขยะอันตรายเฉลี่ย 300,000 บาท/ปี พร้อมทั้งสร้างผลตอบแทนทางสังคม (SROI) สูงถึง 3.96 เท่า
ปัจจุบันระบบดังกล่าวได้ขยายผลสู่ 8 จังหวัดทั่วประเทศ ได้แก่ เชียงราย พะเยา เลย กำแพงเพชร เพชรบูรณ์ นครราชสีมา ระยอง และสงขลา และยังมีความร่วมมือกับมหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ในการต่อยอดสู่นโยบายระดับจังหวัดและนวัตกรรมการจัดการขยะพลาสติกเป็นเชื้อเพลิง RDF
ด้วยผลกระทบเชิงบวกในหลายมิติ โครงการนี้ได้รับการยอมรับในวงกว้าง และคว้ารางวัลระดับชาติและมหาวิทยาลัยหลายรายการ ได้แก่ รางวัล Prime Minister’s Digital Award 2023 สาขา Digital Community of the Year ซึ่งได้รับรางวัลจากนายกรัฐมนตรี, รางวัล Best Impacted Research Project of the Year 2023, โล่ประกาศเกียรติคุณจากเทศบาลแม่สาย และรางวัล Industrial Collaborative Project of the Year 2025 จากมหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง
ส่วนบริหารงานวิจัย มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง
ขอเชิญชวนทุกท่านร่วมเยี่ยมชมนิทรรศการผลงานวิจัยเพื่อชุมชนที่สร้างการเปลี่ยนแปลงอย่างแท้จริงนี้ ได้ที่งาน Thailand Research Expo 2025
ระหว่างวันที่ 16–20 มิถุนายน 2568
ณ โรงแรมเซ็นทารา แกรนด์ และบางกอกคอนเวนชันเซ็นเตอร์ เซ็นทรัลเวิลด์
โครงการนี้สะท้อนถึงการขับเคลื่อนพันธกิจของมหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวงในการสร้างสรรค์องค์ความรู้เพื่อสังคม ภายใต้วิสัยทัศน์ “Well-being and Sustainable Future” ที่มุ่งเน้นการพัฒนาอย่างสมดุลทั้งด้านสิ่งแวดล้อม เศรษฐกิจ และคุณภาพชีวิตของประชาชนอย่างยั่งยืน
