การลงพื้นที่รับฟังปัญหาและร่วมกำหนดโจทย์วิจัยเพื่อพัฒนาชุมชนลุ่มแม่น้ำกกจากผลกระทบของสารหนูปนเปื้อน
ณ ชุมชนตำบลท่าตอน อำเภอแม่อาย จังหวัดเชียงใหม่
วันที่ 14 มิถุนายน 2568 เวลา 09.00–14.00 น.
มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง นำโดย ศาสตราจารย์ ดร.สุจิตรา วงศ์เกษมจิตต์ รองอธิการบดี พร้อมด้วยคณะผู้บริหารและบุคลากร ได้แก่ ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.อภิสม อินทรลาวัณย์, รองศาสตราจารย์ ดร.พลวัฒ ประพัฒน์ทอง, รองศาสตราจารย์ ดร.ชูเกียรติ น้อยฉิม, คุณกานต์กุญช์ บำรุงชาติ ตลอดจนคณะทำงานจากส่วนจัดการทรัพย์สินทางปัญญาและนวัตกรรม และศูนย์นวัตกรรมสมุนไพรครบวงจร ได้ร่วมลงพื้นที่ ณ ชุมชนตำบลท่าตอน อำเภอแม่อาย จังหวัดเชียงใหม่ เพื่อรับฟังปัญหาและหารือกับผู้นำชุมชนและภาคีท้องถิ่น ในการร่วมกันหาแนวทางแก้ไขปัญหาผลกระทบจากสารหนูปนเปื้อนในพื้นที่ลุ่มแม่น้ำกกอย่างเป็นรูปธรรมและยั่งยืน
โดยสอดคล้องกับพันธกิจของมหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวงที่มุ่งเน้นการเป็นมหาวิทยาลัยที่สร้าง “ความเป็นอยู่ที่ดีและอนาคตที่ยั่งยืน” (Well-Being and Sustainable Future) การลงพื้นที่ในครั้งนี้จึงถือเป็นก้าวสำคัญในการเชื่อมโยงองค์ความรู้จากมหาวิทยาลัยสู่การพัฒนาชุมชนในเชิงระบบ
การหารือครั้งนี้มีพระมหานิคม มหาภินิกฺขมโน ผู้อำนวยการศูนย์ศึกษาพระพุทธศาสนาวันอาทิตย์ และประธานที่ปรึกษามูลนิธิร่มโพธิ์ เป็นผู้ประสานความร่วมมือ พร้อมด้วยคุณชาญชัย ศรีวชิรพันธ์ ที่ปรึกษามูลนิธิร่มโพธิ์, คุณทัศนพล ก่ำบุตร รองนายกองค์การบริหารส่วนตำบลท่าตอน, คุณแสงระวี สุวีรการย์ รองประธานมูลนิธิร่มโพธิ์ ตลอดจนผู้นำชุมชนและตัวแทนประชาชนในพื้นที่เข้าร่วมอย่างพร้อมเพรียง
ประเด็นสำคัญที่ชุมชนสะท้อนและต้องการความร่วมมือจากภาควิชาการ ได้แก่:
1. ปัญหาความวิตกกังวลเรื่องสุขภาพและความไม่มั่นคงในการดำรงชีวิต
ชุมชนต้องการแนวทางเสริมสร้างความมั่นใจในการอยู่อาศัยในพื้นที่เดิม
2. การสร้างอาชีพและพัฒนาตลาดผลิตภัณฑ์ชุมชน
สนับสนุนผลิตภัณฑ์จากทรัพยากรท้องถิ่นให้มีมูลค่าเพิ่ม และส่งเสริมการเข้าถึงตลาดที่กว้างขึ้น
3. ความรู้ ทักษะ การตรวจวัดสารปนเปื้อนอย่างง่าย และการนำเทคโนโลยีที่เหมาะสมมาใช้บำบัดน้ำที่มีสารพิษปนเปื้อน
โดยเฉพาะน้ำอุปโภค บริโภค และน้ำใช้ภาคการเกษตร เพื่อให้สามารถใช้งานได้อย่างปลอดภัยและยั่งยืน
4. การตรวจวิเคราะห์รับรองคุณภาพผลผลิตทางการเกษตร ประมง
เพื่อสร้างความเชื่อมั่นแก่ผู้บริโภคว่าผลิตภัณฑ์ปลอดภัยและได้มาตรฐาน
5. การดูแลสุขภาพประชาชนในพื้นที่ลุ่มน้ำกก
ชุมชนต้องการระบบการตรวจสุขภาพและติดตามสารพิษตกค้างในร่างกายสำหรับผู้ที่ใช้ชีวิตใกล้ชิดกับแหล่งน้ำ
6. การฟื้นฟูและพัฒนาการท่องเที่ยวในชุมชนริมน้ำกก
เพื่อสร้างรายได้ให้กับชุมชน ฟื้นฟูเศรษฐกิจท้องถิ่น และส่งเสริมภาพลักษณ์ของพื้นที่
7. การอบรมให้ความรู้ด้านวิชาการในการดำรงชีวิตรับมือสถานการณ์ในด้านต่างๆ
เพื่อเพิ่มศักยภาพของประชาชนในการปรับตัวต่อสถานการณ์สิ่งแวดล้อมและสังคมที่เปลี่ยนแปลงอย่างต่อเนื่อง
การลงพื้นที่ในครั้งนี้นับเป็นจุดเริ่มต้นของการสร้าง “พลังความร่วมมือ” ระหว่างมหาวิทยาลัยกับชุมชน ในการขับเคลื่อนโจทย์วิจัยที่ตอบโจทย์ปัญหาจริง โดยเน้นการบูรณาการความรู้จากภาควิชาการกับภูมิปัญญาท้องถิ่น เพื่อสร้างความเปลี่ยนแปลงที่ยั่งยืนทั้งในมิติสิ่งแวดล้อม เศรษฐกิจ และคุณภาพชีวิตของประชาชนในลุ่มแม่น้ำกก
ทั้งนี้ มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวงได้สนับสนุนงบประมาณจากภายในมหาวิทยาลัยเพื่อส่งเสริมการพัฒนาข้อเสนอโครงการวิจัยที่ตอบโจทย์ปัญหาของพื้นที่อย่างแท้จริง โดยในปี 2568 มีนักวิจัยเสนอของบประมาณเพื่อขับเคลื่อนการดำเนินงานรวมทั้งสิ้น 17 โครงการ ร่วมฟื้นฟูคุณภาพชีวิตของชุมชนลุ่มน้ำกกอย่างยั่งยืน
