SROI 1 : 3.96
ขับเคลื่อนระบบนิเวศวัฒนธรรม “เวียงหนองหล่ม”
ยกระดับเศรษฐกิจสร้างสรรค์บนฐานภูมิปัญญาท้องถิ่น
จากการประเมินผลกระทบทางสังคมโดยวิธีการ SROI (Social Return on Investment) พบว่า โครงการ “ภูมิทัศน์ของตำนาน: การขับเคลื่อนระบบนิเวศวัฒนธรรมในพื้นที่แอ่งเชียงแสน จังหวัดเชียงราย” มีอัตราผลตอบแทนทางสังคมอยู่ที่ 1 : 3.96
ทุก 1 หน่วยการลงทุน ในโครงการนี้สามารถสร้างคุณค่าและผลตอบแทนกลับคืนสู่สังคมได้มากถึง 3.96 หน่วย ถือเป็นหลักฐานเชิงประจักษ์ของการขับเคลื่อนทุนวัฒนธรรมสู่การพัฒนาที่ยั่งยืนอย่างเป็นรูปธรรม
โครงการนี้ดำเนินงานโดย รองศาสตราจารย์ ดร.พลวัฒ ประพัฒน์ทอง หัวหน้าโครงการวิจัยและหัวหน้าสถาบันศิลปวัฒนธรรมและอารยธรรมลุ่มน้ำโขง มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง (มฟล.) โดยได้รับ ทุนสนับสนุนการวิจัยจากหน่วยบริหารและจัดการทุนด้านการพัฒนาระดับพื้นที่ (บพท.) เพื่อขับเคลื่อนการพัฒนาพื้นที่แอ่งเชียงแสนบนฐานทุนทางวัฒนธรรมและภูมิปัญญาท้องถิ่น
โครงการมุ่งเน้นการพลิกฟื้นคุณค่าทางวัฒนธรรมของ “เวียงหนองหล่ม” ซึ่งเป็นพื้นที่ตำนานและแหล่งประวัติศาสตร์สำคัญในเขตอำเภอเชียงแสน จังหวัดเชียงราย ที่กำลังเผชิญกับความเปลี่ยนแปลงจากกระแสการพัฒนาอย่างรวดเร็ว
ภายใต้ความร่วมมือระหว่างมหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น หน่วยงานพัฒนาชุมชน และประชาชนในพื้นที่ โครงการได้พัฒนาระบบนิเวศวัฒนธรรมอย่างมีส่วนร่วม โดยประยุกต์ใช้แนวคิด 3E ได้แก่:
Engage – การมีส่วนร่วมของชุมชนในการวางแผนการพัฒนาวัฒนธรรม
Enrich – การออกแบบกิจกรรมเชิงสร้างสรรค์และใช้ทรัพยากรในพื้นที่อย่างรู้คุณค่า
Enhance – การส่งเสริมคุณภาพชีวิตและความยั่งยืนของชุมชนในระยะยาว
ผลลัพธ์ที่เกิดขึ้นอย่างชัดเจน ได้แก่:
การยกระดับรายได้ของประชาชนจากกิจกรรมทางวัฒนธรรม, การฟื้นฟูอัตลักษณ์และภูมิปัญญาท้องถิ่นให้กลับมามีบทบาท
, การพัฒนาต้นแบบ “บุคคลทางวัฒนธรรม” เพื่อการขยายผล
,การเสริมสร้างความภาคภูมิใจในรากเหง้าและความเป็นมาของท้องถิ่น
โครงการยังเน้นการใช้พื้นที่เวียงหนองหล่มอย่างสร้างสรรค์ โดยคำนึงถึงทั้งมิติของการอนุรักษ์และการใช้ประโยชน์อย่างยั่งยืน ซึ่งเป็นรากฐานสำคัญของการพัฒนาท้องถิ่นที่สมดุลระหว่างวัฒนธรรม เศรษฐกิจ และสิ่งแวดล้อม
SDGs ที่เกี่ยวข้องกับโครงการนี้ ได้แก่:
SDG 1: ขจัดความยากจน – ผ่านการสร้างอาชีพและเพิ่มรายได้ให้ชุมชน
SDG 8: การจ้างงานที่มีคุณค่าและการเติบโตทางเศรษฐกิจ – สนับสนุนเศรษฐกิจวัฒนธรรม
SDG 11: เมืองและถิ่นฐานมนุษย์อย่างยั่งยืน – การอนุรักษ์และพัฒนาเมืองเก่าอย่างมีคุณค่า
SDG 12: การบริโภคและการผลิตที่ยั่งยืน – ใช้ทรัพยากรในชุมชนอย่างเหมาะสม
SDG 17: ความร่วมมือเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน – การบูรณาการเครือข่ายความร่วมมือหลากหลายภาคส่วน
